شرح تصویر:
تصویر منشأ نام عنصر تالیم را نشان می‌دهد (که از واژه یونانی thallos به‌معنی ترکۀ سبز گرفته شده است.) تصویر همچنین سمّیت این عنصر و کاربرد آن را برای ساختن شیشه‌های بازتابی نیز نشان می‌دهد.
شکل ظاهری:
تالیم فلزی نرم و نقره‌ای‌ـ سفید است که به‌سرعت کدر می‌شود.
کاربردها:
کاربرد تالیم محدود شده است، زیرا عنصری سمّی است. تالیم سولفات در گذشته برای کشتن جوندگان به‌کار می‌رفت (زیرا ماده‌ای بی‌بو و بی‌مزه است)، اما امروزه در بیشتر کشورهای پیشرفته، استفادۀ خانگی از این سمّ ممنوع شده است.
بیشترین مصرف تالیم در صنایع الکترونیکی و در تولید سلول‌های فوتوولتایی است. از تالیم اکسید برای تولید نوع خاصی از شیشه با ضریب شکست بالا، و همچنین نوع دیگری از شیشه با نقطۀ ذوب پایین استفاده می‌شود که در دمای حدود 125 کلوین به مایع تبدیل می‌شود.
آلیاژی از جیوه که محتوی 8 درصد تالیم است نقطۀ ذوبی برابر با 20ºC دارد که از نقطه ذوب جیوۀ خالص کمتر است. از این آلیاژ در دماسنج‌ها و سوئیچ‌های مربوط به دمای پایین استفاده می‌شود.
نقش زیست‌شناختی:
تالیم نقش زیست‌شناختی مشخصی ندارد. این عنصر بسیار سمّی است و شواهدی وجود دارد که بخار آن تراتوژنیک (مختل‌کنندۀ رشد جنین یا رویان) و سرطان‌زا است. تالیم در بدن ما می‌تواند جایگزینِ پتاسیم شود و بر سیستم اعصاب مرکزی اثر بگذارد.
فراوانی طبیعی:
تالیم در سنگ معدن‌های متنوعی پیدا می‌شود، که یکی از آنها سنگ معدن‌های پیریت است که برای تولید سولفوریک اسید کاربرد دارند. مقداری تالیم نیز از پیریت به‌دست می‌آید، اما روش اصلیِ تولید آن به‌صورت فراورده جانبی پالایش مس، روی و سرب است.
تالیم در کلوخه‌های منگنزِ موجود در کف اقیانوس‌ها نیز وجود دارد.
کشف تالیم یک مورد بحث برانگیز بوده است. ویلیام کروکس از کالج سلطنتی علوم لندن اولین فردی بود که یک خط سبز در طیف نمونۀ ناخالصی از سولفوریک اسید مشاهده کرد و دریافت که این مشاهده به‌معنی وجود عنصری جدید است. او این کشف را در مارس 1861 میلادی در مجلۀ Chemical News اعلام کرد. با این حال، کروکس بررسی‌های بسیار اندکی روی این عنصر انجام داد.
در همین حال، در سال 1862 میلادی کلود آگوست لَمی در شهر لیل فرانسه شروع به بررسی دقیق‌ترِ تالیم کرد و حتی شمش کوچکی از خودِ فلز را تولید کرد. با این کار، آکادمی فرانسه اعتبار کشف این عنصر را به لمی داد. لمی شمش تالیم را به نمایشگاه بین‌المللی 1862 لندن فرستاد و در این نمایشگاه تالیم به‌عنوان عنصری جدید اعلام شد و حتی یک مدال نیز به لمی اهدا شد. اما کروکس از این کار خشمگین شد و به همین سبب کمیتۀ برگزاری نمایشگاه به او نیز مدالی اهدا کرد.
|
| ||||
|
|
| انرژی‌های یونش | اول | دوم | سوم | چهارم | پنجم | ششم | هفتم | هشتم |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| kJ/mol | ۵۸۹/۳۵۱ | ۱۹۷۱/۰۳۲ | ۲۸۷۸/۱۶ | - | - | - | - | - |
حالت‌های اکسایش معمول: ۳ ، ۱
ایزوتوپ‌ها:
| ایزوتوپ | جرم اتمی | فراوانی طبیعی (٪) | نیمه‌عمر | شیوه واپاشی |
|---|---|---|---|---|
| 203Tl | ۲۰۲/۹۷۲ | ۲۹/۵۲ | - | - |
| 205Tl | ۲۰۴/۹۷۴ | ۷۰/۴۸ | - | - |
داده‌ها:
W. M. Haynes, ed., CRC Handbook of Chemistry and Physics, CRC Press/Taylor and Francis, Boca Raton, FL, 95th Edition, Internet Version 2015, accessed December 2014
Tables of Physical & Chemical Constants, Kaye & Laby Online, 16th edition, 1995. Version 1.0 (2005), accessed December 2014
J. S. Coursey, D. J. Schwab, J. J. Tsai, and R. A. Dragoset, Atomic Weights and Isotopic Compositions (version 4.1), 2015, National Institute of Standards and Technology, Gaithersburg, MD, accessed November 2016
خواص و کاربردها:
John Emsley, Nature’s Building Blocks: An A-Z Guide to the Elements, Oxford University Press, New York, 2nd Edition, 2011
Thomas Jefferson National Accelerator Facility - Office of Science Education, It’s Elemental - The Periodic Table of Elements, accessed December 2014
تاریخچه:
Elements 1-112, 114, 116 and 117 © John Emsley 2012. Elements 113, 115, 117 and 118 © Royal Society of Chemistry 2017
همه عنصرها