شرح تصویر:
تیغه‌های پروانه‌ای در این تصویر نشان‌دهندۀ کاربرد نئوبیم و آلیاژهایش در صنعت هوانوردی است.
شکل ظاهری:
نئوبیم فلزی نقره‌ای رنگ است که به‌دلیل لایۀ اکسید سطحی، در برابر خوردگی بسیار مقاوم است.
کاربردها:
نئوبیم در آلیاژهای مختلفی مانند فولاد ضدزنگ به‌کار می‌رود. نئوبیم استحکام آلیاژها را، به‌ویژه در دماهای پایین، افزایش می‌دهد. از آلیاژهای نئوبیم‌دار در موتور جت و موشک‌ها، تیرهای ساختمان‌ها و دکل‌های نفتی و خط‌لوله‌های انتقال گاز استفاده می‌شود.
نئوبیم خواص ابررسانایی دارد و در آهنرباهای ابررسانای شتاب‌دهنده‌های ذرات، اسکنرهای MRI و تجهیزات طیف‌سنجی NMR به‌کار می‌رود.
شیشه‌های دارای ترکیبات نئوبیم اکسید، ضریب شکست بالاتری دارند و با استفاده از آن‌ها می‌توان شیشه‌های عینک را با ضخامت کمتری ساخت.
نقش زیست‌شناختی:
نئوبیم نقش زیست‌شناختی شناخته‌شده‌ای ندارد.
فراوانی طبیعی:
منبع اصلی نئوبیم کانی کُلمبیت است. این کانی عنصر تانتال نیز دارد و این دو عنصر را با هم استخراج می‌کنند. کولمبیت در کانادا، برزیل، استرالیا، نیجریه و مناطق دیگر وجود دارد. بخشی از نئوبیم نیز به‌صورت فراورده جانبیِ استخراج قلع تولید می‌شود.
در سال ۱۸۰۱ میلادی، چارلز هَچِت هنگام بررسی کانی‌های موجود در موزۀ بریتانیا متوجه نمونه‌ای شد که برچسب کلمبیت داشت. او حدس زد که این کانی ممکن است دارای فلز جدیدی باشد و حدسش هم درست بود. با حرارت دادن مقداری از این کانی با پتاسیم کربنات، حل کردنِ مخلوطِ به‌دست‌آمده در آب و افزودن اسید یک رسوب گرفت. با این حال نتوانست با عملیات بعدی به خود عنصر برسد، اما نام آن را کلمبیم گذاشت و سال‌ها این عنصر به همین نام شناخته می‌شد.
دانشمندان دیگر به کلمبیم شک کردند، به‌ویژه پس از آنکه یک سال بعد، تانتال کشف شد. این فلزها در طبیعت با هم وجود دارند و جدا کردنشان دشوار است. در سال ۱۸۴۴ میلادی هاینریش روزه، شیمی‌دان آلمانی، ثابت کرد که کلمبیت هر دو عنصر را دارد و نام کلمبیم را به نئوبیم تغییر داد.
در سال ۱۸۶۴ میلادی کریستین بلومستراند با حرارت دادن نئوبیم کلرید با گاز هیدروژن، نمونه‌ای از فلز نئوبیم خالص تهیه کرد.
|
| ||||
|
|
| انرژی‌های یونش | اول | دوم | سوم | چهارم | پنجم | ششم | هفتم | هشتم |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| kJ/mol | ۶۵۲/۱۳ | ۱۳۵۱ | ۲۴۱۵/۹۹ | ۳۶۹۵/۴ | ۴۸۷۷/۳۳ | ۹۸۴۷/۰۰۴ | ۱۲۰۶۱ | - |
حالت‌های اُکسایش معمول: ۵ ، ۳
ایزوتوپ‌ها:
| ایزوتوپ | جرم اتمی | فراوانی طبیعی (٪) | نیمه‌عمر | شیوه واپاشی |
|---|---|---|---|---|
| 93Nb | ۹۲/۹۰۶ | ۱۰۰ | - | - |
داده‌ها:
W. M. Haynes, ed., CRC Handbook of Chemistry and Physics, CRC Press/Taylor and Francis, Boca Raton, FL, 95th Edition, Internet Version 2015, accessed December 2014
Tables of Physical & Chemical Constants, Kaye & Laby Online, 16th edition, 1995. Version 1.0 (2005), accessed December 2014
J. S. Coursey, D. J. Schwab, J. J. Tsai, and R. A. Dragoset, Atomic Weights and Isotopic Compositions (version 4.1), 2015, National Institute of Standards and Technology, Gaithersburg, MD, accessed November 2016
خواص و کاربردها:
John Emsley, Nature’s Building Blocks: An A-Z Guide to the Elements, Oxford University Press, New York, 2nd Edition, 2011
Thomas Jefferson National Accelerator Facility - Office of Science Education, It’s Elemental - The Periodic Table of Elements, accessed December 2014
تاریخچه:
Elements 1-112, 114, 116 and 117 © John Emsley 2012. Elements 113, 115, 117 and 118 © Royal Society of Chemistry 2017
همه عنصرها