شرح تصویر:
از این نماد گل سرخ معمولاً همراه با شعار «گل سرخ به زنبورها عسل می‌دهد» استفاده می‌شود. در قرن هفدهم یک انجمن مخفی به نامِ رُزیکروسیان از این نماد استفاده می‌کرد.
شکل ظاهری:
رودیم فلزی سخت، براق و نقره‌ای است.
کاربردها:
کاربرد اصلی رودیم (۸۰ درصد) در مبدل‌های کاتالیستی اتومبیل‌هاست. این کاتالیزگر اکسیدهای نیتروژن موجود در گاز اگزوز را احیا می‌کند.
رودیم در صنایع شیمیایی نیز به‌عنوان کاتالیزگر برای تولید نیتریک اسید و استیک اسید و در واکنش‌های هیدروژن‌دار کردن به‌کار می‌رود.
از رودیم به‌عنوان پوشش فیبرهای نوری و آینه‌های نوری و در ساختن بوتۀ آهنگری، المنت ترموکوپل و بازتابندۀ چراغ‌های جلوی ماشین نیز استفاده می‌شود. همچنین رودیم به دلیل مقاومت الکتریکی پایین و مقاوم بودن زیاد در برابر خوردگی، در اتصالات الکتریکی به‌کار می‌رود.
نقش زیست‌شناختی:
رودیم نقش زیست‌شناختی مشخصی ندارند و مشکوک به سرطان‌زایی است.
فراوانی طبیعی:
رودیم کمیاب‌ترین فلزِ غیرپرتوزا است و همراه با دیگر فلزات پلاتینی (روتنیم، پالادیم، اسمیم، ایریدیم و پلاتین) به‌صورت ترکیب‌نشده در طبیعت موجود است و در شن‌های رودخانه‌ای آمریکای شمالی و جنوبی پیدا می‌شود. رودیم در سنگ‌معدن‌های سولفیدِ مس‌‌ـ نیکل انتاریو، کانادا نیز یافت می‌شود.
رودیم را در صنعت به‌عنوان فراوردۀ جانبی پالایش مس و نیکل به‌دست می‌آورند. تولید جهانی آن در حدود ۳۰ تُن در هر سال است.
رودیم را ویلیام والستون در سال ۱۸۰۳ میلادی کشف کرد. او شریک اسمیتسون تنانت در یک سرمایه‌گذاری صنعتی بود که یکی از اهداف آن تولید پلاتین خالص برای فروش بود. اولین مرحله فرایند تولید، حل کردن پلاتین معمولی در تیزاب سلطانی (مخلوط نیتریک اسید و هیدروکلریک اسید) بود. پلاتین به‌طور کامل در تیزاب حل نشد و باقیمانده‌ای سیاه‌رنگ برجا گذاشت. (تنانت این باقیمانده را بررسی کرد و از آن اسمیم و ایریدیم را جدا کرد.) والستون بر محلول حل‌شدۀ پلاتین متمرکز شد که شامل پالادیم نیز بود. پس از خارج کردن پلاتین و پالادیم به شکل رسوب، محلول قرمزرنگ زیبایی باقی ماند که از آن بلورهای قرمز گلی به‌دست آمد. این بلورها سدیم رودیم کلرید (Na3RhCl6) بودند که والستون در نهایت نمونه‌ای از خود فلز رودیم را از این بلورها تولید کرد.
|
| ||||
|
|
| انرژی‌های یونش | اول | دوم | سوم | چهارم | پنجم | ششم | هفتم | هشتم |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| kJ/mol | ۷۱۹/۶۷۵ | ۱۷۴۴/۴۵ | ۲۹۹۶/۸۳ | - | - | - | - | - |
حالت‌های اُکسایش معمول: ۵ ، ۴ ، ۳ ، ۲ ، ۱ ، ۰
ایزوتوپ‌ها:
| ایزوتوپ | جرم اتمی | فراوانی طبیعی (٪) | نیمه‌عمر | شیوه واپاشی |
|---|---|---|---|---|
| 103Rh | ۱۰۲/۹۰۵ | ۱۰۰ | - | - |
داده‌ها:
W. M. Haynes, ed., CRC Handbook of Chemistry and Physics, CRC Press/Taylor and Francis, Boca Raton, FL, 95th Edition, Internet Version 2015, accessed December 2014
Tables of Physical & Chemical Constants, Kaye & Laby Online, 16th edition, 1995. Version 1.0 (2005), accessed December 2014
J. S. Coursey, D. J. Schwab, J. J. Tsai, and R. A. Dragoset, Atomic Weights and Isotopic Compositions (version 4.1), 2015, National Institute of Standards and Technology, Gaithersburg, MD, accessed November 2016
خواص و کاربردها:
John Emsley, Nature’s Building Blocks: An A-Z Guide to the Elements, Oxford University Press, New York, 2nd Edition, 2011
Thomas Jefferson National Accelerator Facility - Office of Science Education, It’s Elemental - The Periodic Table of Elements, accessed December 2014
تاریخچه:
Elements 1-112, 114, 116 and 117 © John Emsley 2012. Elements 113, 115, 117 and 118 © Royal Society of Chemistry 2017
همه عنصرها