شرح تصویر:
تصویر ماهیت بسیار واکنشپذیر فلوئور را نشان میدهد.
شکل ظاهری:
فلوئور گازی به رنگ زرد کمرنگ تا سبز و به طور خطرناکی واکنشپذیر است. فلوئور واکنشپذیرترین عنصر در میان همه عنصرهاست و به سرعت به همه فلزات حملهور میشود. اگر سیم ظرفشویی در معرض فلوئور قرار گیرد آتش میگیرد و شعلهور میشود.
کاربردها:
تا پیش از جنگ جهانی دوم فلوئور به طور صنعتی تولید نمیشد، اما با توسعه بمب اتم و دیگر پروژههای انرژی هستهای، تولید آن به مقادیر زیاد ضروری شد. پیش از آن، نمکهای فلوئور که به فلوئوریدها معروف بودند به مدتی طولانی در جوشکاری و برای منجمد کردن شیشه به کار میرفت.
از فلوئور برای تهیه اورانیم هگزافلوئورید استفاده میشود که نیروگاههای برق هستهای برای جدا کردن ایزوتوپهای اورانیم به آن نیاز دارند. همچنین برای تولید گوگرد هگزافلوئورید نیز از فلوئور استفاده میشود که این گاز برای عایقکاری مبدلهای الکتریکی فشارقوی به کار میرود.
در واقع، فلوئور در بسیاری از ترکیبات شیمیایی فلوئوردار شامل حلالها و پلاستیکهای دماـ بالا مانند تفلون (پلی(تترافلوئورواتان) یا PTFE) کاربرد دارد. تفلون به دلیل نچسب بودنش شناخته شده است و در ساخت انواع تابهها به کار میرود. از تفلون برای عایقکاری کابلها، در نوارهای لولهکشی و همچنین ماده ®Gore-Tex (که در کفشها و لباسهای ضدآب به کار میرود) نیز استفاده میشود.
از هیدروفلوئوریک اسید برای نقش انداختن روی شیشۀ لامپها و کاربردهای مشابه استفاده میشود.
کلروـ فلوئورو کربنها (CFCها) زمانی به عنوان سوختهای پیشرانه آئروسل، مواد سردکننده یخچالها و برای تولید پلیاستیرن منبسطشده (یونولیت) استفاده میشد. با این حال، خنثی بودن این ترکیبات سبب میشد که با وارد شدن در اتمسفر به استراتوسفر نفوذ کنند و در لایۀ اوزونِ زمین تجزیه شوند. استفاده از این ترکیبات امروزه ممنوع شده است.
نقش زیستشناختی:
یون فلوئورید برای استحکام دندانها و استخوانها ضروری است. در برخی از مناطق فلوئور به آب آشامیدنی اضافه میشود. اعتقاد بر این است که وجود فلوئورید در غلظت کمتر از ۲ جزء در هر یک میلیون حجم آب مانع از پوسیدگی دندان میشود. با این حال، بالاتر از این غلظت ممکن است مینای دندان کودکان لکهدار شود. فلوئورید به خمیردندان نیز اضافه میشود.
بدن یک انسان متوسط در حدود ۳ میلیگرم فلوئورید دارد. فلوئورید در مقدار زیاد سمّی است. فلوئورِ عنصری نیز بسیار سمّی است.
فراوانی طبیعی:
فلوئوریت، فلورسپار و کریولیت متداولترین کانیهای فلوئور هستند، اما در دیگر کانیها نیز فلوئور به میزان زیاد وجود دارد. فلوئور سیزدهمین عنصر فراوان در پوسته زمین است.
فلوئور از برقکافت محلول پتاسیم هیدروژندیفلوئورید (KHF2) در هیدروفلوئوریک اسید بدون آب تولید میشود.
شیمیدانهای قدیم میدانستند که فلوئوریدهای فلزات دارای عنصر ناشناختهای شبیه به کلر هستند، اما نمیتوانستند آن را جدا کنند. (دانشمند فرانسوی آندره آمپر نام فلوئورید را در سال ۱۸۱۲ میلادی ابداع کرد.) حتی همفری دیوی بزرگ نتوانست این عنصر را تولید کند و در اثر تلاش برای جدا کردن آن از هیدروفلوئوریک اسید بیمار شد.
شیمیدان بریتانیایی جورج گور در سال ۱۸۶۹ میلادی از HF مایع جریان برق عبور داد اما متوجه شد گازی که آزاد میشود به شدت با دستگاهش واکنش میدهد. او فکر کرد که این گاز فلوئور است اما نتوانست آن را جمعآوری و این قضیه را ثابت کند. آنگاه در ۱۸۸۶ میلادی شیمیدان فرانسوی هانری موسون، فلوئور را از برقکافت پتاسیم بیفلوئورید (KHF2) حلشده در HF مایع به دست آورد.
|
| ||||
|
|
انرژیهای یونش | اول | دوم | سوم | چهارم | پنجم | ششم | هفتم | هشتم |
---|---|---|---|---|---|---|---|---|
kJ/mol | ۱۶۸۱/۰۴۵ | ۳۳۷۴/۱۷ | ۶۰۵۰/۴۴۱ | ۸۴۰۷/۷۱۳ | ۱۱۰۲۲/۷۵۵ | ۱۵۱۶۴/۱۲۸ | ۱۷۸۶۷/۷۳۴ | ۹۲۰۳۸/۴۴۷ |
حالتهای اُکسایش معمول: ۱-
ایزوتوپها:
ایزوتوپ | جرم اتمی | فراوانی طبیعی (٪) | نیمهعمر | شیوه واپاشی |
---|---|---|---|---|
19F | ۱۸/۹۹۸ | ۱۰۰ | - | - |
دادهها:
W. M. Haynes, ed., CRC Handbook of Chemistry and Physics, CRC Press/Taylor and Francis, Boca Raton, FL, 95th Edition, Internet Version 2015, accessed December 2014
Tables of Physical & Chemical Constants, Kaye & Laby Online, 16th edition, 1995. Version 1.0 (2005), accessed December 2014
J. S. Coursey, D. J. Schwab, J. J. Tsai, and R. A. Dragoset, Atomic Weights and Isotopic Compositions (version 4.1), 2015, National Institute of Standards and Technology, Gaithersburg, MD, accessed November 2016
خواص و کاربردها:
John Emsley, Nature’s Building Blocks: An A-Z Guide to the Elements, Oxford University Press, New York, 2nd Edition, 2011
Thomas Jefferson National Accelerator Facility - Office of Science Education, It’s Elemental - The Periodic Table of Elements, accessed December 2014
تاریخچه:
Elements 1-112, 114, 116 and 117 © John Emsley 2012. Elements 113, 115, 117 and 118 © Royal Society of Chemistry 2017
همه عنصرها