شرح تصویر:

تصویر، چشم هوروس را نشان می‌دهد که در مصر باستان نماد محافظت، قدرت پادشاهی و سلامت بوده است. مصریان باستان از آنتیموان سولفید برای آرایش چشم استفاده می‌کردند.

شکل ظاهری:

آنتیموان یک شبه‌فلز است و در شکل فلزی‌اش نقره‌ای رنگ، سخت و شکننده است.

کاربردها:

از آنتیموان در صنایع الکترونیک برای ساختن برخی ابزارهای نیم‌رسانا مانند دیودها و آشکارسازهای مادون قرمز به‌کار می‌رود.

برای بهبود سختی و استحکام آنتیموان آن را با فلزاتی مانند سرب آلیاژ می‌کنند. از آلیاژهای سرب‌ـ آنتیموان در باتری‌ها استفاده می‌شود. از کاربردهای دیگر آلیاژهای آنتیموان ساخت فلز حروفچینی (در پِرس چاپ)، گلوله تفنگ و پوشش کابل است.

از ترکیبات آنتیموان برای ساختن مواد بازدارنده شعله، رنگ‌ها، ظروف لعابی، شیشه و ظروف سفالی استفاده می‌شود.

نقش زیست‌شناختی:

آنتیموان و بسیاری از ترکیبات آن سمّی‌اند.

فراوانی طبیعی:

آنتیموان عنصر فراوانی نیست، اما به‌مقدار کم، در بیش از ۱۰۰ گونه کانی وجود دارد. متداول‌ترین ترکیب آن آنتیموان(III) سولفید است. برای استخراج آنتیموان، ترکیب آنتیموان(III) سولفید را با فرایند تشویه به اکسید تبدیل و آنگاه این ترکیب را با کربن احیا می‌کنند. آنتیموان را می‌توان به‌شکل فلز طبیعی نیز پیدا کرد.

چین به‌تنهایی ۸۸ درصد آنتیموان جهان را تولید می‌کند. بولیوی، روسیه و تاجیکستان دیگر تولیدکننده‌های آنتیموان هستند.

آنتیموان و ترکیبات آن را از دوران باستان می‌شناختند و یک گلدان ۵۰۰۰ ساله از جنس آنتیموان در موزه لوور پاریس نگهداری می‌شود. در یک پاپیروس مصری مربوط به قرن شانزدهمِ پیش از میلاد مسیح به آنتیموان سولفید (Sb2S3) اشاره شده است. این رنگدانۀ سیاه‌رنگ که در کانی استیبنیت به‌طور طبیعی پیدا می‌شود، برای آرایش چشم کاربرد داشت و به سرمه معروف بود. مشهورترین کسی که از این ماده استفاده می‌کرد زن افسونگری به‌نام ایزابل بود که شرح اعمالش در انجیل ثبت شده است.

رنگدانۀ دیگری که در تمدن کلدانی (جنوب عراق امروزی) شناخته‌شده بود، ترکیب زرد رنگ سرب آنتیموانیت بود که در لعاب آجرهای تزیینی شهر قدیمی بابل پیدا شده و قدمت آن به زمان پادشاه نبوکَدنِصَّر (۶۰۴ تا ۵۶۱ پیش از میلاد مسیح) برمی‌گردد.

در قرون وسطی نیز آنتیموان به‌طور وسیعی استفاده می‌شد و کاربرد اصلی آن سخت‌تر کردن فلز سرب برای چاپ بود، اما برخی آن را به‌عنوان یک قرص ضدیبوست مصرف می‌کردند که قابل بازیافت و مصرف مجدد بود!

 
شعاع اتمی ناپیوندی (Å): ۲/۰۶
شعاع کووالانسی (Å): ۱/۴۰
الکترون‌خواهی (kJ/mol): ۱۰۰/۹۲۴
الکترونِگاتیویته (مقیاس پاولینگ): ۲/۰۵
انرژی‌های یونش اول دوم سوم چهارم پنجم ششم هفتم هشتم
kJ/mol ۸۳۰/۵۸۳  ۱۶۰۴/۵۵  ۲۴۴۱/۱  ۴۲۶۴/۷  ۵۴۰۳  ۱۰۴۲۰  -  -
 

حالت‌های اُکسایش معمول: ۵ ، ۳ ، ۳-

ایزوتوپ‌ها:

ایزوتوپ جرم اتمی فراوانی طبیعی (٪) نیمه‌عمر شیوه واپاشی
121Sb ۱۲۰/۹۰۴ ۵۷/۲۱ - -
123Sb ۱۲۲/۹۰۴ ۴۲/۷۹ - -

داده‌ها:

W. M. Haynes, ed., CRC Handbook of Chemistry and Physics, CRC Press/Taylor and Francis, Boca Raton, FL, 95th Edition, Internet Version 2015, accessed December 2014

Tables of Physical & Chemical Constants, Kaye & Laby Online, 16th edition, 1995. Version 1.0 (2005), accessed December 2014

J. S. Coursey, D. J. Schwab, J. J. Tsai, and R. A. Dragoset, Atomic Weights and Isotopic Compositions (version 4.1), 2015, National Institute of Standards and Technology, Gaithersburg, MD, accessed November 2016

خواص و کاربردها:

John Emsley, Nature’s Building Blocks: An A-Z Guide to the Elements, Oxford University Press, New York, 2nd Edition, 2011

Thomas Jefferson National Accelerator Facility - Office of Science Education, It’s Elemental - The Periodic Table of Elements, accessed December 2014

تاریخچه:

Elements 1-112, 114, 116 and 117 © John Emsley 2012. Elements 113, 115, 117 and 118 © Royal Society of Chemistry 2017

قرن‌ها قبل اعتقاد بر این بود که برای درمان بیماری‌ها باید «اخلاط فاسد» را از بدن دفع کنیم. امروزه هم ممکن است اسم معجون‌های معجزه‌آسای مختلفی را شنیده باشید که کارشان پاکسازیِ بدن شما از «سموم» است (که معمولاً گفته نمی‌شود دقیقاً چطور سَم‌هایی هستند و اسمشان چیست)، اما در واقع بیشترشان چیزی بیش از داروی ملیّن (ضدیبوست) نیستند. شاید فکر کنید که پس چندان ضرری هم ندارند، اما این پاکسازی‌کننده‌ها همیشه بی‌خطر نبوده‌اند. ...

ادامه‌ی این داستان را در اینجا بخوانید.

آ ایتربیم پروتاکتینیم د ژ فلوئور گوگرد نوبلیم
آرسنیک ایتریم پرومتیم دابنیم ژرمانیم ق ل نیتروژن
آرگون ایریدیم پلاتین دارماشتدیم س قلع لانتان نیکل
آکتینیم ایندیم پلوتونیم دیسپروزیم ساماریم ک لوتسیم نیهونیم
آلومینیم اینشتاینیم پولونیم ر سدیم کادمیم لورنسیم نئوبیم
آنتیموان ب ت رادرفوردیم سرب کالیفرنیم لیتیم نئودیمیم
آهن باریم تالیم رادون سریم کبالت لیورموریم نئون
الف برکلیم تانتال رادیم سزیم کربن م و
اربیم برم تربیم رنیم سلنیم کروم مایتنریم وانادیم
اروپیم بریلیم تکنسیم روبیدیم سیبورگیم کریپتون مس هـ
استاتین بور تلوریم روتنیم سیلیسیم کلر مسکوویم هاسیم
استرونسیم بوریم تنسین رودیم ط کلسیم مندلویم هافنیم
اسکاندیم بیسموت تنگستن رونتگنیم طلا کوپرنیسیم منگنز هلیم
اسمیم پ توریم روی ف کوریم منیزیم هولمیم
اکسیژن پالادیم تولیم ز فرانسیم گ مولیبدن هیدروژن
امریسیم پتاسیم تیتانیم زنون فرمیم گادولینیم ن ی
اورانیم پرازئودیمییم ج زیرکونیم فسفر گالیم نپتونیم ید
اوگانسون جیوه فلروویم نقره