چرا آب رنگی از پیمانه خارج نمی‌شود؟

در معماری از این پدیده که هوای گرم بالا می‌رود و هوای سرد پایین، برای رفاه بیشتر در خانه‌ها استفاده می‌کنند. برای بخاری‌ها و آشپزخانه‌‌ها دودکش می‌گذارند.

در ساخت دود‌کش‌های کارخانه‌ها هم از همین خاصیت بالا رفتن هوای گرم استفاده می‌شود. لوله‌های دودکش را بلند می‌سازند تا دود که گرم است تا می‌تواند بالا برود.

در معماری سنتی ایرانی هم از این پدیده استفاده می‌شده است: در ساخت «یخچال‌های سنتی» و بادگیرها. در بعضی مناطق کویری که شب‌های یخ‌بندان در زمستان دارند، در زمستان یخ می‌ساخته‌اند و در گودال‌هایی انبار می‌کرده‌اند تا در تابستان استفاده کنند. در قدیم به این بناها یخچال می‌گفته‌اند. چطور یخ‌ها در این یخچال‌های سنتی آب نمی‌شده‌اند؟ تصویر زیر «یخچال سنتی میبد» را نشان می‌دهد.

سوراخ بالای گنبد مخزن یخ در یخچال‌ها را نگاه کنید. به نظر شما و با توجه به آزمایشی که دیدید، چرا این گنبد را روی مخزن می‌ساختند؟

در شهرهای نواحی گرم و خشک و نواحی گرم و مرطوب برای خنک کردن ساختمان از بادگیرها استفاده می‌کرده‌اند. بادگیرها بخشی از بناهای مسکونی بوده‌اند که از گذشته برای خنک کردن و جابه‌جایی هوا در بناها ساخته می‌‌شده‌اند. اگر باد بیاید بادگیر باد را به داخل ساختمان هدایت می‌کند ولی اگر باد نیاید بادگیر مانند دودکش عمل کرده و هوای گرم را از خانه خارج می‌کند.

در زندگی شما دیگر چه کاربردهایی از این پدیده‌ی طبیعی وجود دارد و آن را کجا می‌بینید؟