یخ زدن آب در کویر!
0 Comments
/
دمای هوای دو شهر را در شب و روز با هم مقایسه کنید، یکی کویری و دیگری در حاشیهی دریاچهی خزر. در بعضی روزهای زمستان دمای شهری کویری مثل کرمان در طول روز در حدود ۱۵ درجهی سانتیگراد است ولی در شب دمای آن شهر به زیر صفر درجه میرود و آب یخ میزند! در حالی که در شهری در حاشیهی خزر اختلاف دمای روز و شب در حدود پنج یا شش درجهی سانتیگراد است. چه عاملی در اینهمه تفاوت مؤثر است؟
لباس گرم و کاسهی یخ
همهی ما در زندگی روزمره برای مقابله با سرمای زمستان و گرمای تابستان تجربههای مختلفی داریم. مثلاً در زمستان لباس گرم مثل ژاکت بافتنی، پالتو یا کاپشن میپوشیم تا گرم شویم. آیا اگر دور کاسهای پر از یخ پارچه پشمی بپیچیم گرم میشود و یخ زودتر آب میشود؟
آب بالاتر از سطح لیوان
چه کنیم که سطح آب در لیوان مثل تصویر بالا بیاید ولی آب بیرون نریزد؟ تا حالا دیدهاید حشرهای روی آب راه برود؟ چرا در آب فرو نمیرود؟ این موضوع چه ربطی به تصویر بالا دارد؟
مِه درست کنیم
بعضی روزها آسمان ابری است، گاهی در نزدیکی سطح زمین ابر رقیق یا مِه تشکیل میشود، بعضی روزها شبنم روی برگ گلها مینشیند و بعضی روزها نه. در این آزمایش درون یک بطری مِه بسازید و چگونگی تشکیل ابرها و شبنمها را بررسی کنید.
ستارهی خلال دندانی
میدانید آب چگونه بر خلاف جاذبهی زمین از ریشه درختان بسیار بلند بالا میرود و به برگها میرسد؟ برای تجربه كردن این پدیده، با چند قطره آب خلال دندانهای شکسته را به حرکت وادارید تا یک ستاره پنجپر بسازند.
آب شدن یخهای قطبی
چرا میگویند آب شدن یخهای قطبی برای حیات در اقیانوسها ضرر دارد؟ چه عواملی بر گردش آبهای اقیانوسها مؤثرند؟ تجربهای ساده با دو لیوان آب، رنگ، نمک و یخ انجام میدهیم و بعضی از این پدیدهها را میآزماییم.
آب، زیر سطح دریاچههای یخزده
شاید دیده باشید آب روی سطح حوضها یخ بزند در حالی که زیر لایهی یخ، آب وجود دارد. این پدیده به خاصیتی از آب مربوط است که اگر وجود نداشت در قطبها حیات شکل نمیگرفت و در زمستانهای سرد دریاچههای بزرگ یکپارچه یخ میزدند و ماهیها و موجودات زندهی درون آن از بین میرفتند.
سُر نخورید!
در سرما تجربههای مختلفی با آب و یخ و برف داریم. فردای روزهای برفی راه رفتن در پیادهروها دشوار است و دائم باید مراقب باشیم که سُر نخوریم چون سطح یخ لیز است. برفبازی و پرتاب گولّه برفی از تفریحات زمستانی در شهرهای سردسیر است اما اگر هوا خیلی سرد باشد نمیتوانیم گولّه برفی درست کنیم و برفها به هم نمیچسبند. تجربههای دیگری نیز از آب یخ زده داریم: لولههای فلزی آب در روزهای سرد زمستان ترک میخورند. این پدیدهها به خاصیتی مربوط است که ویژهی آب است و در مواد دیگر وجود ندارد.
رد سفید هواپیماها و گرمایش زمین
آیا دیدهاید بعضی وقتها هواپیماها ردی ابرمانند پشت سر خود باقی میگذارند؟ چرا این رد گاهی تا ساعتها باقی میماند و گاه زود از بین میرود؟ این ردها چطور بهوجود میآیند؟ آیا میدانستید این ردها بر افزایش گرمایش زمین مؤثرند؟