ژن‌ها: دفترچه راهنمای بدن ما

آیا می‌دانید چطور بسیاری از خصوصیات ظاهری و خلقی شما با والدین‌تان مشترک است؟ پاسخ این سؤال در «ژن» است که شاید نامش را شنیده باشید. اما ژن چیست و از کجا آمده است؟ چرا دانشمندان خصوصیات موجودات زنده را به ژن‌هایشان ربط می‌دهند؟

ژن‌ها شامل اطلاعاتی هستند که به سلول‌های ما کمک می‌کند تا پروتئین‌های بدنمان را بسازند؛ پروتئین‌هایی که وظایف مختلفی دارند تا بدن ما را سالم نگه دارند. مثلاً پوست و ناخن‌ از پروتئین‌هایی به نام «کراتین» ساخته می‌شود؛ برخی پروتئین‌ها در دفاع از بدن در برابر میکروب‌ها شرکت می‌کنند و برخی هم بخش‌های دیگر بدن، مانند رنگدانه‌های عنبیه‌ی چشم را می‌سازند. بنابراین اطلاعات موجود در ژن‌ها ویژگی‌های ما را تعیین می‌کند؛ ویژگی‌هایی مانند رنگ چشم، رنگ مو، قد، گروه خونی و غیره.

ژن‌ها تکه‌هایی از مولکول‌های DNA هستند. DNA ماده‌ای شیمیایی است که تقریباً در همه‌ی سلول‌های بدن ما وجود دارد و به شکل کلاف‌هایی درون هسته‌ی سلول فشرده شده است. این کلاف‌های فشرده را کروموزوم می‌نامند. DNA از دو رشته‌ی تاب‌خورده تشکیل شده که هر رشته‌ی آن میلیون‌ها واحد سازنده دارد. این واحدهای سازنده چهار نوع‌اند و با حروف A، T، C و G نشان داده می‌شوند.