شکلاتِ ضد حرارت

در روزهای گرمِ تابستان که بدنمان شروع به عرق کردن می‌کند حس خوبی نداریم، اما در واقع عرق کردن به خنک شدنِ بدنمان کمک می‌کند و اگر عرق نکنیم ممکن است با بالا رفتن بیش از اندازه‌ی دمای بدن، اتفاقات بسیار بدتری بیافتد. بخش زیادی از عرقِ بدن را آب تشکیل می‌دهد و وقتی که این آب در گرمای تابستان از روی پوست تبخیر می‌شود، دمای بدن پایین می‌آید.

تبخیر چیست و چطور دما را پایین می‌آورد؟ تبدیل شدنِ مایع به گاز را تبخیر می‌نامند (در این آزمایش بخار آب که تشکیل می‌شود یک گاز است). تبخیر فرایندی گرماگیر است، یعنی آبِ مایع باید از اطرافش گرما (انرژی) جذب کند تا مولکول‌های آن از هم دور شوند و به گاز تبدیل شود. گرمای جذب‌شده صرفِ شکستن جاذبه‌ای می‌شود که مولکول‌های آب را در حالت مایع کنار هم نگه داشته است. پس آب از بدن گرما جذب می‌کند و تبخیر می‌شود، در نتیجه دمای بدن را پایین می‌آورد. به همین دلیل است که اگر صورتتان را آب بزنید یا با بدنِ خیس از استخر یا حمام بیرون بیایید، احساس سرما می‌کنید. در این آزمایش هم گرمای سشوار آبِ دستمال مرطوب را تبخیر می‌کند و دما را پایین می‌آورد و شکلات از ذوب شدن در امان می‌ماند.

آیا تبخیر به تنهایی برای خنک شدن کافی است؟ اگر اینطور باشد، چرا اگر در تابستان که عرق می‌کنید بادی نوزد، چندان احساس خنک شدن نمی‌کنید؟ وقتی آب از جسمی تبخیر می‌شود، هوای اطرافِ آن مرطوب می‌شود و این رطوبت ادامه‌ی تبخیر را کُند می‌کند، زیرا وقتی مقدار زیادی بخار آب در هوا وجود داشته باشد، هوا دیگر جایی برای بخار آبِ بیشتر ندارد، اما اگر یک پنکه یا بادبزن بخار آب را دور کند، تبخیر با سرعت زیاد ادامه می‌یابد و بدن خنک می‌شود. در آزمایشی که انجام دادید سشوار هم آبِ دستمال مرطوب را تبخیر می‌کند و هم بخار آبِ حاصل از تبخیر را از اطرافِ شکلات دور می‌کند تا تبخیر با سرعت ادامه پیدا کند و شکلات ذوب نشود.