تاریخ انتشار: ۲ فروردین ۱۴۰۱

قرص نیوتن صفحه­‌ای با رنگ‌­های رنگین‌کمان است و دیسک بنهام صفحه‌­ای سیاه و سفید؛ اما وقتی این دو صفحه را بچرخانیم رنگ­‌های متفاوتی را رویشان می‌­بینیم. دلیل این پدیده چیست؟

برای فهمیدن آنچه در قرص نیوتن رخ می‌دهد، ابتدا رنگین‌کمان را در آسمان به یاد بیاورید. هنگامی­‌که پرتوهای نور خورشید از قطره­‌های آب باران عبور می­‌کنند، شکسته می­‌شوند و رنگ‌های رنگین‌کمان آشکار می‌­شود. برخورد نور با منشور نیز پدیده‌ای مشابه را در پی دارد. سال­‌ها پیش مردم اعتقاد داشتند رنگین‌کمان در داخل منشور زندانی است و تابیدن نور باعث آزادشدن آن می­‌شود. اما نیوتن با کنجکاوی­­‌ها و آزمایش‌های بسیار دریافت که نور با عبور از منشور به رنگ‌های رنگین‌کمان تجزیه می­‌شود. پس، نور سفیدی که معمولاً می‌بینیم ترکیبی است از رنگ‌های رنگین‌کمان.

از سوی دیگر، چشم انسان اطلاعاتی را که در کمتر از یک‌چهاردهمِ ثانیه می‌گیرد با هم ترکیب می‌کند. بنابراین، اگر در این بازه‌ی زمانی هفت رنگ در برابر چشم ما قرار بگیرد، چشم ما این هفت رنگ را با هم ترکیب و سپس اطلاعات را درک می‌کند. اکنون، وقتی قرص نیوتن را با سرعت می‌چرخانیم، رنگ‌­های رنگین‌کمان با سرعت در برابر چشم ما می­‌چرخند. به عبارت دیگر، چشم ما به نقطه‌ای ثابت نگاه می‌کند که هر لحظه رنگی متفاوت دارد.

مکانیزم بینایی چشمان ما و این اصل که نور سفید ترکیبی از رنگ‌های رنگین‌کمان است، باعث می‌شوند که ما قرصِ نیوتنِ چرخان را سفید ببینیم. اکنون قرص نیوتن را بسازید و  این پدیده را تجربه کنید.

دیسک بنهام، که اسباب‌بازی‌ای از قرن نوزدهم است، از نظر ساخت بسیار شبیه به قرص نیوتن است، اما پدیده‌های دخیل در آن بسیار متفاوت است. با چرخیدن دیسک بنهام، حلقه‌هایی رنگی مشاهده می‌شود، در حالی که روی این دیسک تنها رنگ‌های سیاه و سفید وجود دارد. با ساختن دیسک بنهام این پدیده‌ی بصری را نیز تجربه کنید.