قرص‌های ابدی

قرن‌ها قبل اعتقاد بر این بود که برای درمان بیماری‌ها باید «اخلاط فاسد» را از بدن دفع کنیم. امروزه هم ممکن است اسم معجون‌های معجزه‌آسای مختلفی را شنیده باشید که کارشان پاکسازیِ بدن شما از «سموم» است (که معمولاً گفته نمی‌شود دقیقاً چطور سَم‌هایی هستند و اسمشان چیست)، اما در واقع بیشترشان چیزی بیش از داروی ملیّن (ضدیبوست) نیستند. شاید فکر کنید که پس چندان ضرری هم ندارند، اما این پاکسازی‌کننده‌ها همیشه بی‌خطر نبوده‌اند.

از صدها سال پیش مردم به تجربه فهمیده بودند که آنتیموان و ترکیباتش خیلی خوب این «اخلاط فاسد» را از بدن دفع می‌کنند، اما در قرن‌های هفدهم و هجدهم میلادی در اروپا، استفاده از آنتیموان برای درمان بسیار متداول شده بود. مثلاً شرابی را می‌نوشیدند که یک شب در فنجانی ساخته‌شده از آنتیموان مانده بود. آنتیموان با تارتاریک اسیدِ موجود در شراب ترکیب می‌شد و ماده‌ای به نام آنتیموان تارتارات می‌ساخت که باعث استفراغ می‌شد. برخی افراد هم قرص‌های آنتیموان را به‌عنوان ملیّن تجویز و استفاده می‌کردند. جالب آنکه بر خلاف قرص‌های ملیّن کنونی، این قرص‌های سخت و محکم در دستگاه گوارشی باز نمی‌شدند و سالم و بی‌تغییر از بدن دفع می‌شدند! مردم هم آنقدر این «قرص‌های ابدی» را ارزشمند می‌دانستند که دنبال این قرص‌های خارج‌شده می‌گشتند تا دوباره از آنها استفاده کنند. حتی برخی از خانواده‌ها آنقدر خوش‌شانس بودند که بتوانند این ملین‌ها را برای فرزندانشان هم به ارث بگذارند! شاید آنتیموان به دلیل همین اثربخشی و اقتصادی بودن (!) جایگاه مهمی در پزشکی پیدا کرد و تا اواخر قرن هجدهم میلادی همچنان از آن استفاده می‌شد.